Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2018

Α3 Ιστορία τέχνης της μεσαιωνικής Ευρώπης


διδάσκουσα      Καλλιρόη Λινάρδου
χειμερινό εξάμηνο 2018-2019 


σημειώσεις: Εμμανουήλ Νίνος




μνημειακή ζωγραφική μέσης βυζαντινής 843-1204
(από το θρίαμβο τηε Ορθοδοξίας μέχρι την Άλωση από τους Φράγκους)

ένθρονη βρεφοκρατούσα,  Αγία Σοφία, 867
εύσαρκες μορφές, πλάθονται με χρώμα παρά με τη γραμμή

στην περιφέρεια του τρούλου η Παναγία πλαισιωμένη από δύο αγγέλους
και τους 12 αποστόλους


 Ανάληψη, τρούλος Αγία; Σοφίας, Θεσσαλονίκης,

γλυκοφιλούσα, ιερό Νέου Τοκαλί

Χριστός ένθρονος & Λέων Ζ, Αγία Σοφία

βρεφοκρατούσα με αυτοκράτορες Μεγάλο Κωνσταντίνο & Ιουστινιανό

γέννηση, Όσιος Λουκάς

νιπτήρ, Όσιος Λουκάς

αποκαθήλωση, κρύπτη Οσίου Λουκά

στη μονή του Οσίου Λουκά κυριαρχούν οι μεμονωμένες μορφές,
κυριαρχεί το σχέδιο
αδιαφορία για την απόδοση αναλογιών
μεγάλα εκφραστικά μάτια

                                  Νέα Μονή Χίου
η τεχνική των ψηφιδωτών έχει σαφή ζωγραφικό χαρακτήρα

                              Ανάσταση, Μονή Δαφνίου
επιστροφή στις αρχές της αρχαίας ζωγραφικής
συνασθηματική εμπλοκή των πρωταγωνιστών

προσευχή τηε Άννας / ευαγγελισμός του Ιωακείμ
δευτερεύων θεομητορικός κύκλος


Παναγία δεομένη, Αγία Σοφία Κιέβου

νάρθηκας Παναγίας Χαλκέων, Δευτέρα Παρουσία


ανάληψη Aγια Σοφία Αχρίδας
ascension, St Sophia, Ohrid
Црква Света Софија

δυναμισμός των μορφών & ψυχολογική τους εγρήγορση

 εξόφθαλμη, βλάσφημη ομοιότητα χαρακτηριστικών προσώπου
Ρογήρου Β' και Χριστού
  La Martorana, 
Santa Maria dell’Ammiraglio 
 San Nicolò dei Greci 
 PALERMO

δέησις του κτήτορα του ναού, Γεωργίου Αντίοχου στην Παναγία
La Martorana

Άγιος Παντελεήμων, Νερέζι
ιδρύθηκε το 1164
κομνήνεια ζωγραφική
επιτάφιος θρήνος
ενδιαφέρον για την αποδοση του ανθρώπινου συναισθήματος
πάθος
συναισθηματική εμπλοκή
εκφραστικές συσπάσεις του προσώπου
λύγισμα του κορμιού

                                         Giotto di Bondone
  Compianto sul Cristo morto, Cappella degli Scrovegni, Padova
                                                  περίπου  1305


        Η Μεταμόρφωση, Άγιος Νικόλαος Κασνίτζη, Καστοριά (1170 - 80)



Τοιχογραφία με τον Ασπασμό της Μαρίας και της Ελισάβετ, 1191, Κουρμπίνοβο, Άγιος Γεώργιος


ανορθόδοξη επιμήκυνση
μικροσκοπικά κεφάλια
ταραχώδης πτυχολογία
νευρική ζωντάνια
ψυχολογική εγρήγορση


          Άγιος Ιερόθεος, Μεγάρων
μαλακή πλαστικότητα
αρμονικά χαρακτηριστικά
ήρεμη έκφραση
πολύχρωμο αισθητικό αποτέλεσμα


 φιλοξενία του Αβραάμ
c. 1180
επαγγελία ια τη γέμμηση του Ισαάκ
βιβλίο τῆς Γενέσεως (18,1 ἑξ.)
παρεκκλήσι Παναγίας, Μονή Αγ. Ιωάννη Θεολόγου, Πάτμος




βυζαντινές μεταμορφώσεις του κλασικού

ο Ιωνάς με γενειάδα σαν τον αρχαίο Ωκεανό, ή τον Πρωτέα


λευκοντυμένη σαν Ρωμαία κυρία
χωρίς μαφόριο 


                                                    525-550 (circa)
πλάκα διπτύχου από την περιοχή του Μαρμαρά
σήμερα στο βρετανικό μουσείο

επιγραφή:  "ΔΕΧΟΥ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΜΑΘѠΝ ΤΗΝ ΑΙΤΙΑΝ"
                  = "receive the suppliant despite his sinfulness"
CORMACK Robin Cormack, Byzantine art, Οξφόρδη, εκδόσεις OUP, 2000, pp. 46-47

απόλυτα φυσιοκρατική απόδοση του προσώπου
παρά τις πλούσιες πτυχώσεις, σωματικότητα,
παρότι χαμηλό ανάγλυφο πάχους 9 χιλιοστών
το μεγαλύτερο βυζαντινό ανάγλυφο από ελεφαντόδοντο
41 εκ. ύψος / 14 εκ. πλάτος


 The icon of Annunciation from the Church of St Climent 
in Ohrid,  North Macedonia
14ος αιώνας

 δύο γυμνοί Άτλαντες στηρίζουν τη στέγη του θρόνου του οικίσκου της Παναγίας
 VELMANS Tania Velmans, Η συναρπαστική ιστορία των εικόνων, 
μτφρ. Μαριλία Κοσμοπούλου Αθήνα, εκδόσεις Ωκεανίδα, 2006, σ. 307





7ο μάθημα 30 Νοεμβρίου 2018


The Godescalc Evangelistary,
Godescalc Sacramentary,  
Godescalc Gospels, or
Godescalc Gospel Lectionary
(Paris, BNF. lat.1203)
 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b6000718s/f1.item
σε υψηλή ανάλυση από την Ε.Β.Γ.

 is an illuminated manuscript made by the Frankish scribe Godescalc and today kept in the Bibliothèque nationale de France. It was commissioned by the Carolingian king Charlemagne and his wife Hildegard on October 7, 781 and completed on April 30, 783.[1] The Evangelistary is the earliest known manuscript produced at the scriptorium in Charlemagne's Court School in Aachen.





The Gospels of St. Medard de Soissons 
(Paris, Bibliothèque Nationale, MS lat. 8850)
 is a 9th-century illuminated manuscript and is a product of the Court School of the Carolingian Renaissance. The codex was produced before 827 when it was given to the church of St. Medard de Soissons by Louis the Pious and his wife, Judith. It remained in Soissons until the time of the French Revolution. The book contains the Vulgate text of the four gospels, Eusebian canon tables, and other prefatory texts.

https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8452550p/f1.planchecontact
σε υψηλή ανάλυση από την Ε.Β.Γ.




Utrecht Psalter Annotated Edition - Universiteit UtrechtΤο Ψαλτήρι της Ουτρέχτης, άλλο δείγμα της «σχολής της Reims»,

χρονολογείται μεταξύ 816-823, σήμερα στην Πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη
της Ουτρέχτης.

http://www.utrechtpsalter.nl/#digital-edition
σε υψηλή ανάλυση από την Πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη
της Ουτρέχτη










4ο μάθημα 02 Νοεμβρίου 2018


Chiesa di Santa Maria foris portas
Castelseprio in provincia di Varese
a significant Lombard town in the early Middle Ages, before being destroyed and abandoned in 1287
 50 km northwest of Milan.
Hidden for centuries, the frescoes were only rediscovered in 1944.

The rear of the church, with the apse


 Presentation of Jesus in the Temple

 Annunciation and incomplete Visitation.



Joseph's Dream 

Nativity





The Journey to Bethlehem






3ο μάθημα 19 Οκτωβρίου 2018








Δ-ΤΕ-ΙΣΘΕΤΑ 002 Η ζωγραφική του 17ου αιώνα στις Κάτω Χώρες

διδάσκουσα: Ναυσικά Λιτσαρδοπούλου
χειμερινό εξάμηνο 2018-2019

σημειώσεις Εμμανουήλ Νίνου


11ο μάθημα   11 Ιανουαρίου 2018


Brievenbord, Londen 20 januari 1664,
 ook wel Trompe-l'oeil stilleven getiteld, is een schilderij van de Nederlandse schilder
Samuel van Hoogstraten 
uit 1664

μια θήκη για γράμματα με πολύτιμα αντικείμενα του ζωγράφου
ζωγραφισμένα ψυεδαισθητικά
πειραματίζεται με το χώρο
τα αντικείμενα σαν να ξεπροβάλλουν προς τα έξω

ένα μοντέρνος καλλιτέχνης σαν τον Rauschenberg θα το έφτιαχνε με objets trouves...






















Moeder met kind en een dienstmeid
 Pieter de Hooch

ο κοινωνικός χώρος της γυναίκας : το εσωτερικό του σπιτιού



 ο κοινωνικός τους χώρος βέβαια τον εικοστό αιώνα τουλάχιστον στις ΗΠΑ είναι ο δημόσιος χώρος, όπως φαίνεται από τη συλλογή φωτογραφιών του Garry Winigrand "women are beautiful"





10ο μάθημα   21 Δεκεμβρίου 2018

De Nachtwacht
νυχτερινή περίπολος

Rembrandt van Rijn
Rijksmuseum

colossal size 363 cm × 437 cm
dramatic use of light and shadow (tenebrism)
 perception of motion

The figures are almost life-size
The painting was commissioned (around 1639) by Captain Banning Cocq and seventeen members of his Kloveniers

Rembrandt was paid 1,600 guilders for the painting (each person paid one hundred), a large sum at the time.

 The painting was commissioned to hang in the banquet hall of the newly built Kloveniersdoelen (Musketeers' Meeting Hall) in Amsterdam.



9ο μάθημα   14 Δεκεμβρίου 2018




Peter Paul Rubens & Jan Breughel the Younger







8ο μάθημα   07 Δεκεμβρίου 2018

The Marie de' Medici Cycle is a series of twenty-four paintings by Peter Paul Rubens commissioned by Marie de' Medici, widow of Henry IV of France, for the Luxembourg Palace in Paris.


The Felicity of the Regency of Marie de' Medici
η ευδαιμονία κατά την αντιβασιλεία
Rubens 

The Wedding by Proxy of Marie de' Medici to King Henry IV
ο γάμος δια πληρεξουσίου
 Rubens


ο γάμος ολοκληρώνεται στη Λυόν

 The Disembarkation at Marseilles




The Banqueting House, Whitehall, is the grandest and best known survivor of the architectural genre of banqueting house and the only remaining component of the Palace of Whitehall. The building is important in the history of English architecture as the first structure to be completed in the neo-classical style, which was to transform English architecture.[1]
Begun in 1619 and designed by Inigo Jones in a style influenced by Andrea Palladio,[2] the Banqueting House was completed in 1622 at a cost of £15,618, 27 years before King Charles I of England was beheaded on a scaffold in front of it in January 1649.

η ένωση των δύο στεμμάτων




The Apotheosis of James I
the central panel of the ceiling, by Peter Paul Rubens








De samenzwering van de Batavieren onder Julius Civilis




6ο μάθημα   23 Νοεμβρίου 2018

Madonna della Vallicella
1606-8
 Peter Paul Rubens.

 Rubens
study Laocoon























Peter Paul Rubens,
 The Entombment (1611/12)

 


































Caravaggio 
The Entombment of Christ,  1603–1604
for the second chapel on the right in Santa Maria in Vallicella
 Chiesa Nuova


Martyrdom of the Saints Crispin and Crispinian of Soissons

Ambrosius Francken I (1544–1618)


Το Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού, 1600
 De Heilige Sebastiaan
Joachim Anthoniszoon Wtewael

είναι απίστευτο το πρόβλημα της θέασης μέσω ψηφιακών εικόνων... 

κάθε φορά μου φαίνεται πως βλέπω άλλο πίνακα!

Rembrandt, “Kruisoprichting”

η ανύψωση του σταυρού






Kruisoprichting
is een drieluik en altaarstuk dat in 1610 en mogelijk begin 1611 door
 Peter Paul Rubens 
 werd geschilderd.
τρίπτυχο ανύψωση του σταυρού
De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal is een kathedraal in de Belgische stad Antwerpen.

Rubens, Elevation of the Cross
 Essay by Dr. Shannon Pritchard.


ανύψωση Ρούμπενς σε υψηλή ανάλυση
https://www.wikiart.org/en/peter-paul-rubens/the-elevation-of-the-cross-1610






De kruisafneming 
αποκαθήλωση
van
 Rubens
 in de kathedraal van Antwerpen




5ο μάθημα   09 Νοεμβρίου 2018


Hendrik Cornelisz. Vroom 
 View of Delft from the Southwest  1615

Arrival of Prince Ferdinand. 1634
pompa introitus Ferdinandi
Peter Paul Rubens
όψιμο έργο του Ρούμπενς, 6 χρόνια πριν πεθάνει

σύγκρινε το grisaille με το έργο
Domenico Ghirlandaio 

Birth of the Virgin,
fresco, 24 feet 4 inches x 14 feet 9 inches, c. 1485-90
(Cappella Maggiore,Santa Maria Novella, Florence)


Cardinal-Infante Ferdinand 
(also known as Don Fernando de Austria, Cardenal-Infante Fernando de España and as Ferdinand von Österreich; May 1609 or 1610 – 9 November 1641) was Governor of the Spanish Netherlands, Cardinal of the Holy Catholic Church, Infante of Spain, Infante of Portugal (until 1640), Archduke of Austria, Archbishop of Toledo (1619–41), and military commander during the Thirty Years' War.
αδελφός του βασιλιά της Ισπανίας Φιλίππου Δ'


Caravaggio
 Michelangelo Merisi
altarpiece The Entombment of Christ,
 in 1603–1604
 the second chapel on the right in Santa Maria in Vallicella

Peter Paul Rubens 
 The Entombment   1612-4
Ενταφιασμός

aemulatio

σύγκρινε την τοιχογραφία αγνώστου στις Βρυξέλλες με την Ιουδήθ και Ολοφέρνης του Καραβάτζιο

αγνώστου στις Βρυξέλλες 2017

ή μήπως;;;

La décapitation

Apparuedu côté de la Porte de Flandres, cette fresque bien que moins obscène que les autres, a toutefois suscité une vive polémique. Yvan Mayeur a exprimé vouloir se débarrasser de la peinture (inspirée du célèbre Caravage, « Le Sacrifice d’Isaac ») le plus rapidement possible. Le bourgmestre de Bruxelles considère en effet qu’un tel tableau incite à la violence dans « un contexte où l’on doit être très prudents ».


Giuditta e Oloferne      c.1598-1599
Caravaggio

Brussels Murals: Shocking but are they making city attractive?

Bruxelles obscène : Une nouvelle fresque s’ajoute à la collection






Pieter Jansz Saenredam 
Het oude stadhuis in Amsterdam
 The Old Town Hall of Amsterdam
το παλιό δημαρχείο στο Άμστερνταμ 1657


 Ρούμπενς
The Madonna della Vallicella is an oil-on-slate painting produced between 1606 and 1608 by Peter Paul Rubens. It is his second confirmed commission in Rome, after his now-lost painting cycle for Santa Croce in Gerusalemme.
It was produced as the high-altarpiece for the church of
 Santa Maria in Vallicella in Rome
 (also known as the chiesa Nuova or new church) and refers to an ancient miraculous icon of the Nicopeia (bringer of victory) or Kyriotissa (enthroned) type known as the Madonna vallicelliana. Rubens reconstructs this image, surrounded by concentric circles of adoring angels and cherubs


Η Σύνοδος στην εκκλησία της Σάντα Μαρία Ματζόρε
σύνοδος Τριδέντου
 (Concilium Tridentinum) ήταν μια Οικουμενική Σύνοδος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες συνόδους της Εκκλησίας. Συνήλθε στο Τρέντο, στην Ιταλία, τότε πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου-Επισκοπής του Τρέντο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μεταξύ 13 Δεκεμβρίου 1545 και Δεκεμβρίου 1563 σε είκοσι πέντε συνεδριάσεις επί τρεις περιόδους. Κατά το ποντιφικάτο του Πάπα Παύλου Γ΄, οι πατέρες της Συνόδου συναντήθηκαν για τις πρώτες οκτώ συνεδριάσεις στο Τρέντο (1545–47), και από την ένατη μέχρι την ενδέκατη συνεδρίαση στην Μπολόνια (1547).[2] Υπό τον Πάπα Ιούλιο Γ΄, η Σύνοδος συνήλθε στο Τρέντο (1551–52) από την δωδέκατη έως την δέκατη έκτη συνεδρίαση, και υπό τον Πάπα Πίο Δ΄ οι εννέα τελευταίες συνεδριάσεις έλαβαν χώρα στο Τρέντο (1559–63).
Η Σύνοδος εξέδωσε καταδίκες για αυτές που όρισε ως Προτεσταντικές αιρέσεις την εποχή της Μεταρρύθμισης και όρισε τις διδασκαλίες της Εκκλησίας στα θέματα των Γραφών και της Παράδοσης, του Προπατορικού Αμαρτήματος, των Μυστηρίων, της Θείας Ευχαριστίας, της Θείας Λειτουργίας και τον εορτασμό των αγίων.




4ο μάθημα   02 Νοεμβρίου 2018

Dirck van Delen 
 Beeldenstorm in een kerk
εικονομαχία σε εκκλησία
1630

Abel Grimmer en Hendrick van Balen

Antwerpen met een gedeelte van het Vlaamse Hoofd.
 Daarboven God met Christus en Maria als bemiddelaars,
 1600 gedateerd Antwerp,
 Koninklijk Museum voor Schone Kunsten





A View of Delft (1652) exploring an exaggerated perspective

Carel Pietersz. Fabritius
The unusual perspective suggests that it may have been intended to have been displayed on a curved surface at the back of a perspective box.

Ένας Ολλανδός ζωγράφος του 17ου αιώνα ζωγράφιζε τα πρώτα 3D έργα σε ξύλινα κουτιά Πηγή: www.lifo.gr


Ένας Ολλανδός ζωγράφος του 17ου αιώνα ζωγράφιζε τα πρώτα 3D έργα σε ξύλινα κουτιά Πηγή: www.lifo.gr
η αναμορφική προοπτική του Χουγκστράτεν (άρθρο Lifo)



3ο μάθημα   19 Οκτωβρίου 2018

Scaldis en Antverpia
oil on panel
174 x 308 cm


 Abraham Janssens
Antwerp 1575 - Antwerp 1632
1609



 αλληγορία του ποταμού Scheldt & της πόλεως Αμβέρσας

 η κοπέλα φοράει στέμμα τα τείχη της πόλης
ένα ρυάκι ρέει δίπλα στον άντρα, καλάμια πίσω του, προσφέρει το κέρας της Αμαλθείας στην Αμβέρσα (ο ποταμός είναι η μόνη διέξοδος της πόλης στη θάλασσα και επομένως στο εμπόριο...)

In the early 17th century, Abraham Janssens was commissioned for a painting to adorn the mantel of the so-called State Room in Antwerp’s town hall, where delegates of the United Provinces and the Spanish Netherlands were due to conduct peace negotiations. The city council had hoped that the work would inspire the negotiators to reopen the river Scheldt to navigation, which was crucial to Antwerp’s wealth. The painting shows the ancient river god Scaldis leaning on an amphora from which flows the water of the Scheldt, as he offers a cornucopia to Antverpia, the personification of the city. Janssens based the composition of Scaldis and Antverpia on Michelangelo’s world-famous Creation of Adam in the Sistine Chapel. The two figures in the painting are quite sturdy and robust. The illumination is bright and the shadows dark. Note that the fruits and vegetables brought forth by the horn of plenty form a caricatural face.

Duel of paintings

The wall across the room from Scaldis and Antverpia used to be adorned with The Adoration of the Magi, a monumental work by another great artist from Antwerp, Peter Paul Rubens. The confrontation between the two paintings was almost like an artistic duel, but not an evenly matched one: whereas Scaldis and Anverpia was arguably the highpoint in the oeuvre of Janssens, Rubens’s Adoration of the Magi merely marked the start of a career that would profoundly influence artistic life in Antwerp and far beyond.

 Creazione di Adamo  1512
σύγκριση με τη δημιουργία του Αδάμ του Μιχαήλ Άγγελου

ρεαλισμός, πιστή απόδοση της φύσης
μοιάζει ανατετμημένο
γνώσεις ανατομίας
κρύβεται ο Καραβάτζιο
τι κάνει το έργο του Janssens λιγότερο αναγεννησιακό;
πιο γήινο
λιγότερο μαρμάρινο
λιγότερο εξειδανικευμένο
 όροι baroque
α] απτικότητα στην απόδοση του σώματος
β] φωτοσκίαση, αίσθηση τρίτης διάστασης
γ] υφάσματα
χαρακτήρας της υφής [texture] των αντικειμένων

άρα
πιο ανθρώπινο
πιο απτό
πιο ρεαλιστικό



 2ο μάθημα   12 Οκτωβρίου 2018























Ραφαήλ
Η Μνηστεία της Παναγίας                      
(Lo Sposalizio)                                                  Artemisia Gentilleschi
                                                          Giuditta che decapita Oloferne
                                              1612


 ζεύγη εννοιών
κατά τον 
Heinrich Wölfflin  1864-1945
γραμμικό                                                       ζωγραφικό  malerisch
επιφάνεια                                                          βάθος
κλειστή φόρμα                                                     ανοιχτή φόρμα
πολλαπλότητα                                                ενότητα
απόλυτη σαφήνεια                                           σχετική σαφήνεια



1ο μάθημα   05 Οκτωβρίου 2018


Peter Paul Rubens 
A Landscape with a Shepherd and his Flock
1638

 Charles Le Brun 
 (24 February 1619 – 12 February 1690
φυσιογνωμίες
γυναίκες σαν νυφίτσες!